ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ:Salvia officinalis

Το φασκόμηλο ή φασκομηλιά είναι ενδημικό βότανο της Μεσογείου, που ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae (μέντα). Στα αγγλικά η κοινή του ονομασία είναι sage, ή garden sage, ή common sage. Το φασκόμηλο έχει αρκετές ποικιλίες. Η ποικιλία που έχει μελετηθεί περισσότερο είναι η ποικιλία των βόρειων Βαλκανίων S.officinalis, η οποία και αποτελεί μέτρο σύγκρισης των υπόλοιπων ποικιλιών.
 Το φασκόμηλο, έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως ως φαρμακευτικό βότανο. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο γονιμότητας. Στην αρχαία Ελλάδα και κατά την ρωμαϊκή αυτοκρατορία  το υδατικό αφέψημα φασκόμηλου χρησιμοποιείται για να σταματήσει η αιμορραγία των πληγών, για την αντισηψία ελκών και πληγών, για τον βήχα, για τους ρευματισμούς, για την υπερβολική έμμηνο ρύση, για την ενίσχυση του νευρικού συστήματος. Υπάρχουν εκτεταμένες αναφορές από τον Έλληνα ιατρό Διοσκουρίδη για το βότανο. Η σύγχρονη ιατρική έρευνα έχει αναδείξει μια ποικιλία βιοδραστικών φαρμακευτικών ουσιών στο φασκόμηλο όπως:

·        1,8-κινεόλη

·        καμφορά

·        βορνεόλη

·        οξικό βορνύλιο

·        καμφένιο

·        α- και β-thujone

·        λιναλοόλη

·        α- και β-καρυοφυλλένιο

·        α-humulene

·        α - και β-πινένιο

·        viridiflorol

·        pimaradiene

·        σαλβιανολικό οξύ

·        ροσμαρινικό οξύ

·        carnosolic οξύ

·        ουρσολικό οξύ

·        φλαβονοειδή

·         φαινολικές ενώσεις

Το φασκόμηλο έχει αναδείξει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και αντιβακτηριακές δραστηριότητες.

Τα αντιοξειδωτικά παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην προστασία του οργανισμού έναντι του οξειδωτικού στρες και στην εξουδετέρωση ελευθέρων ριζών που αποτελούν αιτία παθήσεων, όπως ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες, ο καρκίνος, η δυσλειτουργία του εγκεφάλου, το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, κλπ .

Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του φασκόμηλο έχουν μελετηθεί εντατικά, και έχουν βρεθεί ότι σχετίζονται με την παρουσία του ροσμαρινικού οξέος,  καρνοσικού οξέος, σαλβιανολικού οξέος. Σήμερα το φασκόμηλο χρησιμοποιείται συμπληρωματικά:

1. Για διαταραχές μνήμης, σε κατάθλιψη, σε εγκεφαλική ισχαιμία, σε καταστάσεις μείωσης νοητικών λειτουργιών όπως  στη νόσο του Alzheimer. Η S. officinalis βελτιώνει τη μνήμη και τη γνωστική λειτουργία, τη συναισθηματική δράση, την εγρήγορση, την ηρεμία.Το ροσμαρινικό οξύ ως συστατικό του φασκόμηλου ανέδειξε νευροπροστατευτική, αντιοξειδωτική και αντι-γηραντική στον εγκέφαλο δράση.

2. Στον διαβήτη, στην δυσλιπιδαιμία

Το φασκόμηλο έχει χρησιμοποιηθεί ως παραδοσιακή θεραπεία του διαβήτη σε πολλές χώρες και η μείωση της γλυκόζης του αίματος έχει αποδειχθεί σε μελέτες σε ζώα. Σε μελέτες, το φασκόμηλο βελτίωσε το προφίλ των λιπιδίων, χωρίς να προκαλεί ηπατοτοξικότητα αλλαγές στην αρτηριακή πίεση, τον καρδιακό ρυθμό. Συντελεί στην βελτίωση της σχέσης HDL / LDL, στη μείωση τριγλυκεριδίων στον ορό, στη μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη. Το φασκόμηλο αναστέλλει την δραστικότητα της παγκρεατικής λιπάσης , φαινόμενο που συντελεί στην ρύθμιση  του σωματικού βάρους.

3. Για τη συμπληρωματική θεραπεία του καρκίνου

Ο καρκίνος χαρακτηρίζεται από την ανώμαλη ανάπτυξη των κυττάρων τα οποία έχουν την τάση να πολλαπλασιάζονται με ανεξέλεγκτο τρόπο. Η ικανότητα των όγκων να παράγουν μεγάλο αριθμό νέων αιμοφόρων αγγείων, η οποία είναι γνωστή ως αγγειογένεση είναι σημαντική για την απρόσκοπτη μετάσταση των καρκινικών κυττάρων. Σε μελέτες, το φασκόμηλο αναστέλλει την αγγειογένεση θέτοντας ένα φυσικό φραγμό στην διαδικασία της μετάστασης.  Συστατικά του φασκόμηλου όπως διτερπενοειδή, α-humulene και trans -caryophyllene έχουν βρεθεί να έχουν κυτταροτοξική δράση σε ανθρώπινα κύτταρα καρκινώματος κόλου , ανθρώπινα κύτταρα ηπατώματος ανθρώπινα κύτταρα καρκινώματος προστάτη, νεφρικά κύτταρα αδενοκαρκινώματος.

4. Για την θεραπεία των εξάψεων της εμμηνόπαυσης

Το φασκόμηλο ( S. officinalis ) έχει χρησιμοποιηθεί παραδοσιακά για τη θεραπεία της εφίδρωση και τις εξάψεις της εμμηνόπαυσης. Η αποτελεσματικότητα του φασκόμηλου για τη θεραπεία των εξάψεων κατά την εμμηνόπαυση αποδείχθηκε σε πολυκεντρική κλινική δοκιμή.

5. Ως αντιβακτηριδιακό σε λοιμώξεις από ποικίλα μικρόβια όπως τα  bacillus mycoides ,Bacillus subtilis , Enterobacter cloacae, Proteus sp , streptococcus mutans , Lactobacillus rhamnosus , και Actinomyces viscosus.

Παρενέργειες

Ενδέχεται να υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις από τη χρήση S.officinalis σε υπερβολική ποσότητα, η οποία μπορεί να προκληθεί από την υψηλή περιεκτικότητα σε thujone. Αυτή η χημική ουσία μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις, βλάβες στο συκώτι και το νευρικό σύστημα. Λόγω της εμμηναγωγού δράσης του φασκόμηλου δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από γυναίκες σε αναπαραγωγική προσπάθεια διότι μπορεί να προκαλέσει αποβολή. Το ισπανικό φασκόμηλο μπορεί να παρουσιάσει οιστρογονική δράση και δεν συνιστάται σε ορμονοευαίσθητες καταστάσεις, όπως ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος της μήτρας, ο καρκίνος των ωοθηκών, η ενδομητρίωση, τα ινομυώματα μήτρας ενώ σε αντίθεση με το κοινό φασκόμηλο μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση. Ωστόσο το S. lavandulaefolia (ισπανικό φασκόμηλο), έχει μικρότερες συγκεντρώσεις thujone.

Η ελληνική ποικιλία ονομάζεται Salvia fruticose, έχει γενικά  λιγότερη thujone από την S.officinalis και θεωρείται χαμηλής περιεκτικότητας σε thujone. Ωστόσο τo ελληνικό φασκόμηλο δεν έχει μελετηθεί εκτενώς.Λόγω έλλειψης σχετικών μελετών δε συνιστάται η χρήση του από εγκύους, θηλάζουσες και παιδιά. Όπως στην περίπτωση όλων των βοτάνων όταν χρησιμοποιούνται για ιατρική χρήση, οι δοσολογίες που χρησιμοποιούνται είναι πολύ υψηλότερες των δοσολογιών που χρησιμοποιούνται για διατροφική χρήση. Πρέπει να λαμβάνεται λοιπόν μέριμνα το βότανο να είναι ελεύθερο προσμίξεων και να υπάρχει η ενδεικνυόμενη ιατρική παρακολούθηση για τον καθορισμό της δοσολογίας και της διάρκειας της θεραπείας.Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε όλες τις συνδεόμενες ιστοσελίδες http://herbsiatreioamoschovaki.blogspot.gr/ και http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.gr/και http://votanikienallaktikiatriki.blogspot.gr/

Dr Αναστασία Μοσχοβάκη Ειδική Παθολόγος

Φραγκοπούλου 10 Κηφισιά

24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά επείγοντα περιστατικά ραντεβού: 2106252770 και 2102122198

LINKS

https://naturalmedicines.therapeuticresearch.com/

http://www.medicalnewstoday.com/

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed

https://nccih.nih.gov

http://www.medscape.com/

Διοσκουρίδης Περί ύλης Ιατρικής

Ιπποκράτης Περί διαίτης

http://iatreioamoschovaki.gr

http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com