Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή έχει ως βασική πηγή καθημερινής θερμιδικής πρόσληψης φυτικά προϊόντα της Μεσογείου, όπως τα όσπρια, τα πλήρη δημητριακά, το σταρένιο ψωμί, το extra παρθένο ελαιόλαδο. Χαρακτηρίζεται από μέτρια κατανάλωση ζωικών προϊόντων (αυγά–γαλακτοκομικά), μέτρια κατανάλωση ψαριών και ελάχιστη κατανάλωση κρέατος. Τα μέλη της οικογένειας τρώνε παραδοσιακά μαζί στο οικογενειακό τραπέζι.
Το
μεσογειακό πρότυπο διατροφής υπαγορεύονταν στην παραδοσιακή ελληνική κοινωνία
από συνθήκες διαβίωσης οικονομικούς και θρησκευτικούς λόγους. Η κατάσταση
άλλαξε άρδην κατά τα τελευταία χρόνια. Η εγκατάλειψη των παραδοσιακών νηστειών
της ορθοδοξίας, η υιοθέτηση ξενόφερτων διατροφικών προτύπων, η αστικοποίηση και
η ερήμωση της υπαίθρου, είχαν ως αποτέλεσμα το κρέας και τα βιομηχανοποιημένα
προϊόντα (π.χ. βούτυρο, αλλαντικά), να λάβουν δεσπόζουσα θέση στην διατροφική
καθημερινότητα του νεοέλληνα. Οι φτηνές μαργαρίνες αντικατέστησαν σταδιακά το
φρέσκο ελαιόλαδο. Τα φτηνά έτοιμα βιομηχανοποιημένα snack και τα αναψυκτικά
αντικατέστησαν τα πατροπαράδοτα γεύματα.
Παραδοσιακή
μεσογειακή διατροφή και Ιατρική: Ιστορική αναδρομή
Η Μελέτη των Επτά
Χωρών απετέλεσε επιδημιολογική μελέτη ορόσημο στον χώρο της προληπτικής
Ιατρικής και πραγματοποιήθηκε από τον Ancel Keys και συν. Η έρευνα άρχισε το
1956, έλαβε γενναία επιχορήγηση από Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας των Η.Π.Α. και περιέλαβε
επίσημα από το 1958 και ευρωπαϊκές χώρες. Συνολικά, 12.763 άνδρες,
ηλικίας 40–59 ετών, εξετάστηκαν σε επτά χώρες: Ηνωμένες Πολιτείες, Φινλανδία,
Ολλανδία, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα και Ιαπωνία. Η μελέτη συνεχίστηκε για
περισσότερα από 50 χρόνια και ήταν η
πρώτη συστηματοποιημένη επιδημιολογική μελέτη σε πολλές χώρες που διερεύνησε τη
σχέση του τρόπου ζωής, της διατροφής, της στεφανιαίας νόσου και των εγκεφαλικών
επεισοδίων σε πληθυσμούς από διαφορετικές περιοχές του κόσμου. Σύμφωνα με τα
συμπεράσματα της έρευνας οι θάνατοι από στεφανιαία νόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες
και τη Βόρεια Ευρώπη ήταν σημαντικά περισσότεροι συγκρινόμενοι με τους θανάτους
από στεφανιαία νόσο στις χώρες της Μεσογείου ακόμη και σε ομάδες με ταυτόσημα
χαρακτηριστικά που αφορούσαν άλλες παραμέτρους (ηλικία, χοληστερόλη, αρτηριακή
πίεση, κάπνισμα, σωματική δραστηριότητα βάρος). Η Μελέτη ανέδειξε για πρώτη
φορά τον ευεργετικό ρόλο για την υγεία του διατροφικού προτύπου που επικρατούσε
κατά την περίοδο της μελέτης στις χώρες της Μεσογείου και χαρακτηρίστηκε ως Μεσογειακή Διατροφή από τον Ancel
Keys. Η μελέτη των επτά χωρών έδειξε επίσης ότι η μεταβολή των διατροφικών
συνηθειών στις μεσογειακές χώρες με τη σταδιακή υιοθέτηση δυτικού τύπου
διατροφικών προτύπων και την αύξηση των καθιστικών δραστηριοτήτων συνοδεύτηκε
με αύξηση του κινδύνου καρδιακής στεφανιαίας νόσου.
Έκτοτε έχουν
γίνει πολλές μελέτες για τη μεσογειακή διατροφή.
Μεσογειακή
διατροφή και υγεία
Η μεσογειακή
διατροφή σχετίζεται με μείωση της θνησιμότητας από όλες τις αιτίες σε μελέτες
και συνδέεται με μείωση της πιθανότητας ανάπτυξης διαβήτη, μεταβολικών
δυσλειτουργιών, χοληστερόλης, δυσκοιλιότητας, καρδιοπαθειών, καρκινωμάτων,
άνοιας, αιμορροιδοπάθειας, χολοκυστοπάθειας, στυτικής δυσλειτουργίας,
ψυχιατρικών προβλημάτων. Η μεσογειακή διατροφή συνδέεται με μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη,
βελτιωμένο μεταβολισμό και προαγωγή της αγγειακής υγείας, που αποτελούν
κρίσιμες παραμέτρους για την βέλτιστη υγεία σε άντρες και γυναίκες. Η μεσογειακή
διατροφή βελτίωσε σε μελέτες τις βασικές παραμέτρους ποιότητας του σπέρματος σε
άνδρες αναπαραγωγικής ηλικίας και αύξησε την πιθανότητα γέννησης βιώσιμων
εμβρύων, ακόμη και στα πλαίσια εξωσωματικής γονιμοποίησης. Τα φυτικά προϊόντα της μεσογειακής γης είναι
πλούσια σε πολυφαινόλες, που έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής
κοινότητας λόγω μοναδικών ιδιοτήτων που έχουν για την προαγωγή της υγείας.
Τα ευεργετικά αποτελέσματα των πολυφαινολών περιλαμβάνουν
αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικούς, αντι-αθηροσκληρωτικούς μηχανισμούς και
τροποποιήσεις της μικροχλωρίδας του εντέρου που συνδέονται με την καταπολέμηση
της βιολογικής γήρανσης, την εξουδετέρωση επιβλαβών επιπτώσεων ρύπων, την
προαγωγή αποτοξινωτικών διαδικασιών, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η μεσογειακή
διατροφή είναι μία από τις τρεις υγιεινές δίαιτες που προτείνονται σταθερά από
τους εμπειρογνώμονες των ΗΠΑ κατά τις ετήσιες Διατροφικές Κατευθυντήριες
Γραμμές σταθερά από το 2015 ενώ η UNESCO το 2010 περιλαμβάνει τη μεσογειακή
διατροφή στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της
Ανθρωπότητας.
Δρ. Αναστασία
Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική
Παθολόγος
Φραγκοπούλου
10, Κηφισιά
24ωρη
γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770 και 6945575287
E mail: amoschovaki@yahoo.gr.
Ιστοσελίδες
ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:
http://twitter.com/amoschovaki (bilingual tweets)
http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com
ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ
http://xroniakoposi.blogspot.com
ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ
http://organicsexualdysfunction.blogspot.com
ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ/ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ
http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com
FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)
http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com
ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ
http://highglucose.blogspot.com
ΔΙΑΒΗΤΗΣ
http://systemichypertension.blogspot.com
ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ
http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ
